og enn um efnahagsaðgerðir

Það er ekki góður siður að gagnrýna hugmyndir annarra án þess að koma með einhverja betri hugmynd eða tillögu í staðinn. Margar hugmyndir hafa komið fram varðandi með hvaða hætti á að koma heimilum til aðstoðar. Allar hafa þær verið gagnrýndar af öðrum sem hafa þó ekki alltaf komið með móttillögu í staðinn.

Ég ætla að gera tilraun til að koma með tillögu að þvi hvernig mætti standa að því að aðstoða heimili í vanda. Í mínum huga er lykilatriði að greina vandann. Átta sig á því hverjir þurfa aðstoð, hverjir ekki og hverjum er ekki viðbjargandi ef svo má að orði komast. Ég er því frekar neikvæður gagnvart hugmyndum sem ganga út á að færa niður skuldir allra skuldara eða að afhenda öllum tiltekna fjárhæð. Tel það of dýrt og sóun á almannafé. 

Það þarf því að greina vanda heimilana og skipta þeim upp í flokka eða hópa. Þeir gætu verið svona:

• Heimili sem skulda lítið sem ekkert. Þau þurfa augljóslega ekki aðstoð.
• Heimili sem skulda íbúðalán en greiðslubyrði er innan eðlilegra marka. Þessi heimili þurfa heldur ekki aðstoð.
• Heimili sem fórum t.d. þá leið að skuldbreyta lánum, tókum erlend lán í staðinn fyrir innlend í þeirri von að hagnast á gengismun. Þessi heimili þurfa að átta sig á því að í hverri hagnaðarvon er einnig tapáhætta. Svo fremi sem greiðslubyrði er innan viðráðanlegra marka er lítil ástæða fyrir hið opinbera að bregðast við.
• Heimili sem skulda það mikið að engin von er til þess að heimilið standi undir greiðslum af þeim lánum. Þessum heimilum þarf að koma til aðstoðar. Það væri hægt að gera með þeim hætti að Íbúðalánasjóður leysti til sín íbúðirnar, og þar með lánin, en fyrrum eigendum gæfist kostur á að búa í íbúðunum gegn sanngjarnri leigu. Með þessu væri komið í veg fyrir að heimilin yrðu gjaldþrota með tilheyrandi vandamálum.
• Heimili sem augljóslega hafa hagaða sér mjög óskynsamlega í peningamálum. Keypt of dýra íbúð, bíla á bílalánum og innbú og innanstokksmuni án þess að hafa efni á því. Þessi heimili verða líklega gjaldþrota, því miður.

Lykilatriðið er því að greina vandann og leysa hann þar sem vandinn er leysanlegur. Það er útilokað  að ætla að verða öllum allt og það virðist ekki ábyrg ráðstofun á almannafé að aðstoða fólk sem þarf ekkert á því að halda.